شروط ضمن عقد نکاح به شرایطی گفته می‌شود که در زمان عقد ازدواج توسط زوجین تعیین و در سند ازدواج ثبت می‌شوند. این شروط می‌توانند محدودیت‌ها، تعهدات و حقوق خاصی را برای زن یا مرد ایجاد کنند.
اهمیت شروط ضمن عقد:
تعیین حقوق و تکالیف مشخص برای زوجین
 جلوگیری از اختلافات حقوقی در آینده
 ایجاد ضمانت اجرایی برای توافقات زوجین

شروط ضمن عقد به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
۱. شروط باطل و غیرمعتبر
برخی شروط خلاف قانون و شرع بوده و از نظر حقوقی اعتباری ندارند. مثال‌ها:
. شرط اسقاط حق طلاق برای مرد
. شرط عدم تمکین زن در قبال دریافت نفقه
. شرط عدم حق حضانت برای یکی از والدین بدون دلیل قانونی
۲. شروط صحیح و معتبر
این شروط با قانون و شرع سازگار هستند و در صورت ثبت، معتبر و لازم‌الاجرا خواهند بود. برخی از مهم‌ترین شروط معتبر عبارتند از:
شرط حق طلاق برای زن
اگر این شرط در عقدنامه درج شود، زن می‌تواند در شرایطی خاص از طرف شوهر وکالت برای طلاق داشته باشد.
شرط تحصیل و اشتغال زن
مرد موظف است اجازه تحصیل و اشتغال زن را بدهد و نمی‌تواند او را از ادامه تحصیل یا کار منع کند.
شرط تعیین محل سکونت
زن می‌تواند در عقدنامه شرط کند که محل سکونت او و شوهرش در یک شهر خاص باشد.
شرط تقسیم اموال پس از طلاق
در این شرط، زوجین توافق می‌کنند که در صورت جدایی، بخشی از اموال مرد به زن تعلق بگیرد.
شرط حق حضانت فرزندان

حقوق زنان
 زنان با درج شروط ضمن عقد می‌توانند از حقوق بیشتری در زندگی مشترک بهره‌مند شوند، مانند حق اشتغال، تحصیل و طلاق.
حقوق مردان
 مردان نیز می‌توانند از شروطی که محدودکننده نیستند، برای تضمین زندگی پایدارتر استفاده کنند، مانند شرط تعیین تکلیف اقتصادی یا تقسیم اموال.
کاهش اختلافات حقوقی
 با تعیین شروط مشخص، زوجین می‌توانند از بسیاری از اختلافات و دعاوی خانوادگی جلوگیری کنند.
حفظ استقلال زن
شروطی مانند حق طلاق، اشتغال و تحصیل به زنان کمک می‌کند که در زندگی مشترک، استقلال بیشتری داشته باشند.

یک وکیل متخصص در امور خانواده می‌تواند به زوجین کمک کند تا شروطی را که مطابق با قانون، قابل اجرا و در جهت حفظ حقوق هر دو طرف باشد، در عقدنامه ثبت کنند.
۱.بررسی و پیشنهاد شروط قانونی و معتبر
وکیل، شروطی را که از نظر شرعی و قانونی صحیح و قابل اجرا هستند، به زوجین پیشنهاد می‌دهد تا در آینده دچار مشکل نشوند.
۲.تنظیم شروط به صورت شفاف و بدون ابهام
وکیل با استفاده از اصطلاحات حقوقی دقیق، از ابهامات زبانی در شروط جلوگیری می‌کند. به‌عنوان مثال، "حق طلاق برای زن" را به صورت "زن از طرف شوهر، وکالت بلاعزل در طلاق دارد" تنظیم می‌کند تا در دادگاه قابل استناد باشد.
۳.اطمینان از ثبت شروط در سند ازدواج
برخی افراد تصور می‌کنند که توافقات شفاهی میان زوجین معتبر است، در حالی که فقط شروطی که در عقدنامه ثبت شوند، اعتبار قانونی دارند. وکیل به زوجین کمک می‌کند که این شروط را در دفترخانه رسمی ازدواج ثبت کنند.
۴. آگاهی دادن به زوجین درباره پیامدهای شروط
وکیل آثار حقوقی هر شرط را توضیح می‌دهد تا زوجین بدانند در آینده چگونه می‌توانند از حقوق خود استفاده کنند. برای مثال، در مورد شرط تقسیم اموال پس از طلاق، وکیل توضیح می‌دهد که این شرط فقط شامل اموالی است که در دوران زندگی مشترک به دست آمده است.
۵.تنظیم شروط خاص بر اساس شرایط زوجین
برخی زوجین نیاز به شروط اختصاصی دارند، مانند شرط حق تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور یا شرط مشارکت در کسب‌وکار خانوادگی. وکیل با بررسی شرایط، شروطی مناسب و قانونی برای آنان تنظیم می‌کند.

گاهی پس از ازدواج، یکی از طرفین از اجرای شروط خودداری می‌کند. در این شرایط، وکیل نقش مهمی در پیگیری و اجرای شروط ثبت‌شده دارد.
۱. الزام شوهر به رعایت شروط
 اگر مرد شروط ثبت‌شده را رعایت نکند (مثلاً زن طبق شرط ضمن عقد، اجازه اشتغال دارد ولی شوهر مانع او می‌شود)، وکیل می‌تواند از طریق دادگاه خانواده درخواست الزام شوهر به اجرای شرط را مطرح کند.
۲. پیگیری حق طلاق برای زن
 اگر در عقدنامه، شرط وکالت در طلاق برای زن ثبت شده باشد، وکیل می‌تواند بدون نیاز به اجازه شوهر، از طرف زن درخواست طلاق بدهد.
۳. اثبات شروط در دادگاه
 در مواردی که مرد منکر شروط ثبت‌شده شود، وکیل می‌تواند با استناد به عقدنامه و مدارک قانونی، حقوق زن را در دادگاه احقاق کند.
۴. پیگیری تقسیم اموال پس از طلاق
 در صورتی که مرد از اجرای شرط تقسیم اموال خودداری کند، وکیل می‌تواند از طریق دادگاه درخواست اجرای شرط را ارائه دهد و زن را به حق خود برساند.
۵. حضانت فرزندان بر اساس شروط ثبت‌شده
اگر زوجین هنگام عقد شرط کنند که در صورت طلاق، حضانت فرزندان با مادر باشد، وکیل می‌تواند با استناد به این شرط، حضانت را برای مادر قانونی کند.